Toerfietser als mikpunt

Note redactie: ook afgelopen zaterdag werd de P1 bijna compleet van de weggevaagd, op een smalle asfaltweg,  door een idioot in een Audi die zonder toeteren uit het niets de groep van achteren naderde en voorbijstormde met pakweg 80 km/uur en dat op hooguit 40cm afstand van de groep TCR leden. Ik schrok me helemaal te pletter, de auto reed met beide wielen door de drassige berm. De schrik zat er even flink in. Het lijkt inderdaad (zie onderstaand stuk uit de Volkskrant) dat dit meer een meer gebeurd. Toerfietsers als mikpunt !!

Gezellig is het op de Nederlandse fietspaden allang niet meer. In Nederland praat je tegen een muur als je tegemoetkomende fietsers vriendelijk goedemorgen wenst. Automobilisten toeteren fietsers van de weg af, wat vaak wordt beantwoord met een middelvinger uit het peloton, aldus Linssen.

Rodrick de Munnik (48), hoofdredacteur van verschillende fietsbladen, lag al een keer op de motorkap van een auto die hem met opzet aanreed. De bestuurder werd uiteindelijk veroordeeld voor poging tot doodslag. Nog steeds maakt hij wekelijks mee dat hij zonder reden wordt lastiggevallen door automobilisten, zegt hij. ‘Twee weken geleden nog, door zo’n jongetje in zijn Volkswagen Golf.’

Wat volgens hem niet helpt, zijn de filmpjes op Dumpert, de mediawebsite van GeenStijl, waar video’s worden geplaatst van onder de noemer ‘Wielrenners zijn KUT’. De filmpjes werden al honderdduizenden keren bekeken. Voor de grote groepen zondagsrijders is de term mamils (‘middle-aged-man-in-lycra’) verzonnen. ‘De Dumpert-generatie ziet dat en lijkt het bij voorbaat al gemunt te hebben op plezierfietsers. Dat is een hele slechte ontwikkeling.’

Hand in eigen boezem

Aan het imago van de toerfietser valt best veel te verbeteren

Tegelijkertijd neemt het aantal ongelukken met wielrenners toe. Ook het aantal toerfietsers groeit en daarmee de irritatie van andere weggebruikers. Zeker nu het fietsseizoen weer is begonnen, de fietspaden weer vol raken.

Een beetje beleefdheid brengen in de fietswereld, hoe moeilijk kon dat in Nederland zijn, vroeg Linssen zich af? De wielertoerist kan er vooral zelf een belangrijk deel aan bijdragen, meende hij, soms door de hand wat vaker in eigen boezem te steken. Want aan het imago van de toerfietser valt best veel te verbeteren.

Linssen begon het initiatief ikfietsvriendelijk.nl, waar wielrenners zich kunnen registreren als ‘vriendelijk fietser’ en groene ventieldopjes krijgen toegestuurd. Met zijn initiatief probeert hij de vrede op de drukbezette wegen terug te brengen. De groene dopjes als witte vlag. ‘Een subtiel teken om aan te geven: tot hier en niet verder. We hebben genoeg van het geruzie. Vanaf nu fietsen we vriendelijk, of fietsen wij niet.’

Leontien van Moorsel en Erik Dekker gelden als de belangrijkste ambassadeurs. En op 29 mei gaan ze met zes motoragenten en twee motorverenigingen in het Heuvelland fietsers controleren op hun gedrag. Bij een eerdere controle op 10 april werden er naast de groene ventieldopjes ook nog wel een aantal waarschuwingen uitgedeeld.

Het is zeker niet zo dat die toerfietsers zich allemaal zo netjes gedragen, aldus Jan Pouls, een speciale wielercoördinator bij de politie Limburg. Bij hem komen veel klachten binnen over wielrenners die zich niet aan de regels houden. ‘Als je bijvoorbeeld aan de Eyserbosweg woont, een populaire heuvel hier in de buurt, dan komen daar ieder weekend honderden fietsers voorbij. Ik krijg klachten over rotzooi in de voortuin, krassen op auto’s en kapotte zijspiegels.’

Soms gedragen wielrenners zich ronduit gevaarlijk, is zijn ervaring. Groepen van meer dan twintig man die door rood fietsen en de rotondes de verkeerde kant op nemen. ‘Daar controleren we streng op. En natuurlijk ken de verhalen van agressieve automobilisten ook maar al te goed. Ik kreeg laatst nog de melding van een wielrenner die in zijn gezicht was gespuugd omdat hij niet snel genoeg aan de kant ging.’

Goodwill kweken

IkFietsVriendelijk.nl is niet het enige initiatief dat door toerfietsers zelf in het leven is geroepen om de verstandhouding op de weg te verbeteren. In Nijmegen gingen leden van vrouwenfietsclub Kek deze maand de stad in om te flyeren en goodwill te kweken. ‘Zo denken mensen bijvoorbeeld vaak dat we roepen omdat we boos zijn, maar dat is meestal om aan elkaar door te geven dat er een tegenligger aankomt. Het werkte heel goed toen we dat de mensen uitlegden’, aldus Margot de Regt (27). ‘Met een vriendelijk ‘goedemorgen’ of ‘bedankt’ maak je al snel veel goed. Tijdens het flyeren was het ook opvallend hoeveel jongeren ineens begrip toonden voor onze actie. Want de fout ligt natuurlijk niet alleen bij ons. Vaak rijden jongeren met oortjes in en horen ze ons niet aankomen. Dan is de schrik groot als er ineens een groep fietsers ze inhaalt.’

Op belangrijke knelpunten voor recreatieve fietsers en wielrenners in de regio hangen spandoeken waarop wordt opgeroepen veilig en vriendelijk te fietsen en ruimte voor elkaar te maken. Net als Kek hanteren de meeste wielerclubs strenge regels. Nooit breder rijden dan de eigen weghelft, bij grote groepen altijd splitsen zodat er auto’s tussen kunnen, hoe dan ook stoppen voor rood, altijd het fietspad op.

Er is inderdaad nog altijd een hoop te verbeteren als het gaat om veiligheid en begrip, vindt ook de Nederlandse Toerfietsunie (NTFU). ‘De echte wielrenner laat van zich horen’ is de campagne die de NTFU en het nationaal expertisecentrum VeiligheidNL daarom voeren. Daarbij worden fietsbellen uitgedeeld en toerfietsers geleerd hoe ze anderen kunnen aanspreken op ongewenst gedrag.

Het is aan de nieuwe generatie wielrenners om de publieke opinie voor zich te winnen en afstand te nemen van de grote groepen ‘mamils’, zegt Anouk Suwout (40) van de Utrechtse vereniging CS030. ‘Dat gaat langzaam. Stadsfietsers met telefoons, schoolkinderen die met z’n drieën naast elkaar fietsen, ouderen op elektrische fietsen die te hard gaan voor hun stuurkunsten, en ouders met kleine kinderen in bakfietsen zijn allemaal weggebruikers die je niet zien of schrikken als je er langsrijdt, ook als je dit op een normaal tempo doet.’

Opleiding tot wegkapitein

Bij CS030 zijn al vijftig wielrenners door de Koninklijke Nederlandse Wielerunie (KNWU) opgeleid tot gecertificeerde trainers. Die moeten meer aandacht schenken aan het milieu, de veiligheid en de regels bij het rijden in groepen. Suwout: ‘Er is ook echt meer nodig dan alleen je helm opzetten en je rotzooi opruimen, vooral in de Randstad. Bijvoorbeeld ook je snelheid aanpassen in de bebouwde kom.’

De NTFU biedt sinds twee jaar een opleiding tot wegkapitein aan, vergelijkbaar met de KNWU-trainers. Een wegkapitein is als een aanvoerder op het voetbalveld. ‘Het is iemand die de weg aangeeft, het tempo bepaalt en ook zijn clubgenoten aanspreekt op onbehoorlijk gedrag’, aldus Paul van Dam, cursusleider van de opleiding tot wegkapitein.

In totaal hebben al zo’n 800 wielrenners de cursus tot wegkapitein gevolgd. Niet bij TWC Maaslandster in Zuid-Limburg. Voorzitter Wilbert Sijsterman (58): ‘Niet nodig. Ik zit al 40 jaar op de fiets en als je gewoon duidelijke spelregels hanteert is er niks aan de hand. Maximaal met twee naast elkaar, stoppen bij het stoplicht, rotzooi in de prullenbak en helm op. Zo moeilijk kan het toch niet zijn? Dan komt het met het begrip van medeweggebruikers ook vanzelf goed.’